Yetim maaşı, anne, baba veya her iki ebeveynini de kaybetmiş olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilmektedir. Yasal mevzuata göre, 18 yaş altı çocuklar, okula devam eden veya çalışmayan yetimler maaşa hak kazanabilirler. 2021 yılı için yetim maaşı asgari ücretin %50’si olan 1.100 TL’dir. Okula devam eden çocuklar, öğrenimleri devam süresi kalmak şartıyla 25 yaşını aşıncaya kadar maaştan faydalanabilirler. Çalışmayan yetim çocukları, çalışma hayatına katılmak yerine ev hizmetlerinde çalışan hanımı yetim çocuklar, birinci derece yakınlarından birinin yanında çalışan, yardım veya gözetim altında bulunan yetim çocuklar maaştan yararlanabilirler.
Kimlere Verilir?
Yetim maaşı, anne, baba veya her ikisini de kaybetmiş olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilir. Bu hak, yetim kalan çocukların maddi durumlarının korunması ve üstünlerinin gözetilmesi amacıyla var olan bir uygulamadır. Ölen ebeveynlerin yerini tutacakları için, yetim kalan çocuklara maaş verilmektedir. Bu şekilde, çocukların eğitim ve bakımı üstlenilerek maddi yönden destek sağlanmaktadır.
Maaşın Miktarı
2021 yılında yetim maaşı asgari ücretin %50’si olan 1.100 TL’dir. Bu maaş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan anne, baba veya her ikisini kaybetmiş olan çocuklara verilir. Yasal mevzuatta belirtildiği gibi, hak sahibi çocuğun 18 yaşından küçük olması, çalışmıyor ya da öğrenimine devam ediyor olması şartı vardır. Öğrenimine devam eden çocuklar, 25 yaşına kadar maaştan faydalanabilirler. Yetim maaşı, sosyal güvenlik merkezlerine yapılacak resmi başvuru sonrası bağlanmaktadır. Hak sahibinin hayatı boyunca düzenli bir şekilde bağlanan yetim maaşı, belirli şartların yerine gelmemesi, çalışmaya başlaması ya da evlenmesi gibi durumlarda kesilebilir.
Kriterler Nelerdir?
Yetim maaşı almak için belirli kriterler bulunmaktadır. İlk olarak, yetim çocuğun anne, baba veya her ikisini de kaybetmiş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekiyor. Ayrıca, çocuğun 18 yaşın altında olması ve ya okula devam ediyor olması ya da çalışmıyor olması gerekiyor. Eğer çocuk okula devam ediyorsa, öğrenimlerini sürdürdükleri sürece 25 yaşını aşana kadar maaştan faydalanabilirler. Çalışmayan yetim çocukları ise ev hizmetlerinde çalışan hanımı yetim çocuklar, birinci derece yakınlarından birinin yanında çalışan , yardım veya gözetim altında bulunan yetim çocuklar maaştan yararlanabilirler.
Okula Devam Eden Çocuklar
Yetim maaşından faydalanacak çocuklar için okula devam zorunluluğu aranmaktadır. Okul öğrenimine devam eden çocuklar, öğrenim süresinin kalmış olması koşuluyla 25 yaşını doldurana kadar yetim maaşı almaya devam edebilirler. Öğrenimi sona eren kişinin maaşı ise kesilir ve maaş almaya devam edebilmesi için yeniden belirtilen şartları sağlaması gerekmektedir.
Çalışmayan Çocuklar
Yetim maaşından faydalanmak için çalışma hayatına katılmak zorunda değilsiniz. Ayrıca ev hizmetlerinde çalışan hanımı yetim çocuklar, birinci derece yakınlarından birinin yanında çalışan, yardım veya gözetim altında bulunan yetim çocukları da maaşa hak kazanabilirler. Örneğin, bir yetim kardeşiyle yaşayan bir çocuğun maaşa hak kazanabilmesi için, kardeşinin çalışma hayatına katılmaması ve çocuğun belirli yaş kriterlerine uygun olması gerekmektedir.
Bununla birlikte, maaşın alınabilmesi için belirli koşullar da mevcuttur. Çocukların 18 yaşın altında olması ve okula devam etmeleri veya çalışmıyor olmaları gerekmektedir. Öğrenimlerini sürdüren çocuklar, öğrenimleri devam ettiği sürece 25 yaşını aşana kadar maaştan faydalanabilirler.
Yetim maaşına başvuru yapmak için, Sosyal Güvenlik Merkezleri veya Dış İlişkiler Ofisleri aracılığıyla resmi başvuru yapmanız gerekmektedir. Maaşın kesilmesi durumu çeşitli sebeplerden ortaya çıkabilir, örneğin çalışmaya başlama veya belirtilen şartları taşımama durumları gibi. Ancak, hak sahibi hayatının sonuna kadar maaşa hak kazanabilir.
Maaşın Bağlanması
Yetim maaşı almak isteyen kişilerin maaşın bağlanması için resmi bir başvuru yapması gereklidir. Bu başvurular hem Sosyal Güvenlik Merkezleri’ne hem de Dış İlişkiler Ofisleri’ne yapılabilmektedir. Başvuru esnasında birtakım belgeler de isteyebilirler. Bu belgeler arasında nüfus cüzdanı, ölüm belgesi, genel sağlık sigorta başvuru formu, eğitim belgesi, aile sağlık raporu gibi belgeler yer almaktadır. Başvuru sonrasında Yetimlik Aylığı bağlanması için gerekli incelemeler yapılır ve onay verildiği takdirde maaş ödenmeye başlar.
Maaşın Kesilmesi
Yetim maaşı, belli şartların oluşması durumunda kesilebilir. Bu şartlardan ilki, hak sahibinin belirtilen kriterleri taşımamasıdır. Yetim maaşı sadece anne, baba ya da her ikisi de kaybeden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilmektedir ve bu şartı taşımayan kişilerin maaşı kesilebilir. Ayrıca, hak sahibi kişinin evlenmesi ya da çalışmaya başlaması da maaşın kesilmesi sebepleri arasındadır.
Bunun yanı sıra, yetim maaşı alan kişinin başka bir gelir elde etmesi de maaşın kesilmesine sebep olabilir. Yetim maaşı, bir hak kaybı yaşanmadığı sürece sürekli olarak ödenir ve hak sahibinin gelir durumundaki değişiklikler maaşın kesilmesine sebep olabilir.
Yukarıda belirtilen sebeplerden herhangi birinin oluşması durumunda, hak sahibinin yetim maaşı kesilir ve yeniden başvuru yapmadan önce ilgili düzenlemeler yapması gerekmektedir.
Tahsis Süresi
Yetim maaşı hak sahibi hayatta olduğu sürece ödenmektedir. Ancak hak sahibinin hak kaybına uğraması durumunda ödeme kesilmektedir. Örneğin, yetim maaşı alan kişi evlenir veya öğrenci olan ve öğrenim hayatını tamamlayan kişilerin maaşları kesilmektedir. Ayrıca maaşların süresiz olarak bağlanması gereken durumlar da vardır. Bunlar, engelli yetimler, özürlü kardeşini veya eşini geçindiren, doğum sırasında veya sonrasında annesini kaybeden bir çocuk veya kimsesiz çocuklar gibi özel durumlarda yetim maaşı süresiz olarak ödenir.
